maandag 6 december 2010

Puntkomma, dubbele punt en aandachtstreepjes: zorgvuldige toepassing voor het gewenste effect

Leestekens zorgen voor een verband tussen zinnen en zinsdelen. Toch merken we dat met name de dubbele punt en puntkomma nogal eens door elkaar gebruikt worden. Waar moet u nu eigenlijk op letten?

De puntkomma wordt gebruikt bij twijfel tussen een punt en een komma. De puntkomma verbindt twee zinnen die nauw met elkaar samenhangen, maar waarvan het tweede deel niet sterk genoeg is om in een aparte zin te plaatsen. Ook wordt de puntkomma vaak gebruikt bij langere opsommingen.
Een dubbele punt wordt gebruikt om iets aan te kondigen, bijvoorbeeld een omschrijving, verklaring of een conclusie.
De naam zegt het in feite al: aandachtstreepjes worden gebruikt om ergens de aandacht op te vestigen of iets toe te voegen. Vooral in een zin waar meerdere komma’s gebruikt worden, zijn deze goed te lokaliseren en dus onderscheidend. Let wel: teveel gebruik van aandachtstreepjes leiden af en maken een tekst minder goed leesbaar. Ga er dus zorgvuldig mee om.





Enkele voorbeelden
Sinterklaas is nauwelijks vertrokken of de rendieren van de kerstman staan alweer te trappelen van ongeduld om hun gevierde kunsten in de lucht te showen; gelukkig heeft de Goedheiligman zijn boot inmiddels met precisie door de Nederlandse wateren naar open zee weten te manoeuvreren.
Hier geeft de puntkomma het verband weer met de Sint in het eerste gedeelte van de tekst.

We adviseren u gebruik te maken van deze spectaculaire aanbieding: er is slechts een klein aantal op de markt gebracht en alle onderdelen van dit bijzondere product zijn handgemaakt.
De dubbele punt geeft de lezer hier een goede reden waarom het product aangeschaft moet worden.

Installatiebedrijf Pietersen was wederom – alweer voor het vierde jaar achtereen – genomineerd voor de ondernemersprijs. Dit jaar kon de ondernemer eindelijk de felbegeerde bokaal meer naar huis nemen.
‘Alweer voor het vierde jaar achtereen’ legt de nadruk op het feit dat de ondernemer al meerdere jaren in de race was, maar niet eerder de kans zag te winnen.

NB We hebben de komma hier achterwege gelaten, vanwege de diverse – soms lastige ­– toepassingsmogelijkheden van dit leesteken. De komma zal op een ander moment nader uitgelicht worden... 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten